zyxist.com

Szeroko rozumianą muzyką świata zainteresowałem się kilka lat temu trochę przez przypadek, usłyszawszy kiedyś w zagranicznym radiu kawałek irlandzkiej piosenki Dirty Old Town w wykonaniu zespołu Dubliners. Wejście w te klimaty odbywało się stopniowo i zaczęło się de facto właśnie od odkrywania bogactwa muzycznego kultury celtyckiej. Pomocne w takim odkrywaniu bywa narzędzie zwące się YouTube, które przy odsłuchiwaniu utworu potrafi znaleźć i podpowiedzieć jego warianty w wykonaniu innych wykonawców. Oczywiście gdy już jakiś wykonawca "spasuje", zaczyna się eksploracja tego, co ma on do zaoferowania. Tak właśnie trafiłem na węgierskiego muzyka Zoltána Arany lub też w węgierskim zapisie, gdzie nazwisko podawane jest najpierw - Arany Zoltána.

Zoltán urodził się w 1976 roku w Debreczynie, a grać na instrumentach zaczął w wieku 4 lat. W 1996 roku zainteresował się muzyką etniczną oraz średniowieczną, co skłoniło go do skierowania swojego muzycznego rozwoju w tym kierunku. Pierwszym "klasycznym" instrumentem, który opanował, była mandolina, jednak nie poprzestał na tym. W kolejnych latach poprzez grę w różnych zespołach opanował wiele stylów oraz rozwijał swój warsztat muzyczny. W 2009 roku wydał swój pierwszy solowy album, Folk's Not Dead, a od 3 lat prowadzi zespół World Music Syndicate, w skład którego wchodzą również muzycy Gonda Szabolcs, Gonda 'Szikh' Zoltán, Huszti László oraz Mangu Róbert. Oprócz albumów, swoje prace publikuje właśnie na YouTube, gdzie można ich sobie za darmo posłuchać.

Doświadczenia Zoltána przekładają się na bogactwo stylów i rejonów Europy, z których czerpie inspirację. Jego utworzy zabiorą nas do Szkocji, hiszpańskiej Galicji, na Bałkany czy do Włoch. Zoltán nagrywa zarówno pieśni tradycyjne, jak i muzykę średniowieczną. Jednak nie jest to główny aspekt jego muzyki, który mnie szczególnie zachwycił; wszak to samo robią i inni. Gdy słucham innych wykonawców, nie wiem dlaczego, ale często mam problem z aranżacjami, które są po prostu zbyt powolne; ich słuchanie, zamiast wprowadzać w klimat, po prostu męczy. A czegoś takiego nie ma u Zoltána. Jego twórczość jest pełna dynamizmu, cały czas coś się dzieje i mamy do czynienia z raczej szybkimi utworami, z wyraźnym, jakby znajomym rytmem. Można popaść też w całkowicie przeciwną skrajność i zaprząc do gry nowoczesny zestaw perkusyjny i dużą ilość elektroniki, nadając wszystkiemu przesadnie dużo mocy. Zoltán nie robi również i tego - buduje ten efekt, grając na klasycznych instrumentach w nienarzucający się sposób. Kolejnym aspektem przy graniu muzyki świata jest śpiew. Bardzo cenię sobie artystów, którzy tworząc muzykę danego kraju, śpiewają ją w języku regionalnym, i to śpiewają ją dobrze. Gdy Zoltán zabiera nas na Wyspy Brytyjskie, w muzyce przewija się angielski, gaelicki i irlandzki. Skaczemy na Bałkany i możemy usłyszeć bułgarski, macedoński czy grecki, zaś w muzyce średniowiecznej - łacinę czy starogalicyjski.

W porządku, ale przejdźmy teraz do konkretów, wszak opowiadanie o muzyce to jak lizanie cukierków przez szybę. Oto kilka utworów na dobry początek:

• Deixame subir (Galicja)
• Sharena gaida (Bułgaria)
• Sokféle részögösről (Węgry)
• Tri Martolod¹ (Bretonia)
• Ye Jacobites by name (Szkocja)
• Tropnalno oro (Macedonia)
• Saltarello (Włochy/Średniowiecze)

Wspomniałem, że nie lubię utworów zbyt powolnych. Czy to znaczy, że Zoltán nie ma takowych w swoim repertuarze? Owszem, ma wolne, ale nie zbyt powolne, a właśnie to słowo zbyt ma tu kluczowe znaczenie. Dlatego poniżej podaję kilka wolniejszych utworów, gdzie tempo doskonale podkreśla charakter muzyki:

• Black Is The Colour (Szkocja)
• La molinera (Hiszpania)
• Cam Ye O'er Frae France (Szkocja)

Cóż, to tyle - zapraszam do słuchania i dalszych samodzielnych odkryć.